İnsanlar gibi ağaçların da sirkadiyen saati vardır. Yeni bir çalışma, kentsel ışık kirliliğinin ağaçların sirkadiyen saatini değiştirdiğini ve daha erken yapraklanıp renk değiştirmesine neden olduğunu buldu.
İç mekân bitki yetiştiricileri, bitkileri harekete geçirmek için yapay ışığın gücünden sık sık yararlanır. Yapay ışık, dış mekanlardaki bitkileri de aynı şekilde değiştiriyor. Bilim adamları, sokak lambaları, farlar ve sayısız diğer ışıkların geceyi gündüze çevirirken mevsimlerin ayırt edici özelliklerine karıştığımızı keşfetti.
Iowa Eyalet Üniversitesi’nden bilim adamı Yuyu Zhou’nun öncülük ettiği yeni araştırma, kentsel gece ışığının ağaçların yaprak tomurcuklarının açılması ve yapraklarının renklenmesi üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu ortaya koydu. Bu araştırmada uydulardan elde edilen kanıtlar kullanıldı.
Geçmişte yapılan laboratuvar deneyleri, bitkilerin yapay ışığa maruz kalmasının çiçek açmasına veya daha hızlı büyümesine neden olabileceğini göstermişti. Şehirlerde yapılan araştırmalar da kentsel ağaçlarda benzer değişiklikler kaydetmişti. Ancak bu araştırmaların çoğu yerel veya bölgesel düzeyde yapılmıştı. Bu değişikliklerin ne kadarının yüksek sıcaklıklardan kaynaklandığını ve ne kadarının ışıklara yüklenebileceğini söylemek zordu.
Uzay ajansları, son 10 yılda, gece ışıklarını ayrıntılı olarak izleyebilen uyduları devreye aldı. Zhou, ABD’den bazı bilim adamları, NASA ve Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı ile yapay ışık ve ağaç davranışı arasındaki bağlantıyı çok daha büyük ölçekte izlemek için uyduların gece görüşünü kullandı.
Araştırmacılar, Amerika Birleşik Devletleri’nde gece ışık kirliliğini gösteren uydu görüntülerini aldı. Bunları, 2011’den 2016’ya kadar yerinde gözlemle elde edilen, ağaçlardaki mevsimsel değişimin iki temel göstergesi olan yaprak tomurcuklarının açıldığı ve yaprakların renk değiştirmeye başladığı zamanla eşleştirdi. Bilim adamları, sıcaklığın etkilerini kontrol etmek için de ayrıntılı hava durumu verilerini de çalışmaya dahil etti.
Ülkenin çoğunda, şehir ışığına yakın ağaçların, ilkbaharın daha erken, sonbaharın ise daha geç başladığını sandığı görüldü. Ağaçlardaki tomurcuklar, yapay gece ışığına maruz kalan yerlerde, daha karanlık olan yerlere göre neredeyse 9 gün erken açılmaya başladı. Yılın ilerleyen döneminde, parlak noktalardaki ağaçlar, karanlıktaki ağaçlara göre sonbahar yaprak renklerini göstermek için 6 gün gecikti.
Yaprakların daha erken ortaya çıkması, kış sonundaki soğuk havalardan kaynaklanan hasara karşı daha savunmasız olmasına neden olabilir. Ağaçların yaşadığı bu düzensizlik, ağaçların üzerinde yaşayan böcekler gibi diğer canlıları da uyumsuz hale getirebilir. Diğer taraftan, daha uzun bir büyüme mevsimi, yapraklı ağaçlardan daha fazla fayda sağlanması (gölge, yağmur suyu, karbondioksitin emilmesi, hava kirleticilerinin filtrelenmesi) anlamına gelebilir.